Chcą dostępu do dokumentów tworzonych przez urzędy i spółki miejskie

Towarzystwo Benderowskie i Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia, ze wsparciem Stowarzyszenia Akcja Miasto i Stowarzyszenia Ochrony Drzew "miastoDrzew", złożyły petycję do urzędu miejskiego dotyczącą jawności.

Aktywiści postulują, by w Biuletynie Informacji Publicznej UM były obowiązkowo umieszczane m.in. treści zawieranych umów, decyzje o warunkach zabudowy, decyzje o wycince drzew, koncepcje i analizy przestrzenne, imiona i nazwiska pracowników UM, a także dane z systemu ITS.

Społecznicy powołują się przy tym na prawo do informacji, które gwarantuje wszystkim obywatelom Konstytucja RP (art. 61).

- Obecnie o dane trzeba poprosić, wysyłając wniosek i czekając 14 dni. Zasadą powinno być automatyczne udostępnianie kluczowych dokumentów  przez urzędników.Drugim problemem jest to, że z danych udostępnianych na wniosek obecnie korzysta tylko wnioskodawca. Dlatego postulujemy też, żeby wszystkie odpowiedzi były dostępne publicznie, wzorem Gdańska - przekonuje Aleksandra Zienkiewicz, prezes Towarzystwa Benderowskiego i członek zarządu TUMW.

Stowarzyszenia pozytywnie oceniają takie inicjatywy urzędu miejskiego jak "otwarte dane", rejestr umów UM i System Informacji Przestrzennej. 

- Szeroki dostęp do dokumentów pomoże obywatelom w zrozumieniu swojego miasta, pozwoli wypowiadać się merytorycznie o problemach dotyczących budżetu czy przestrzeni, a także będzie pomocny w zgłaszaniu projektów do Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego. Mieszkańcy szerzej zaangażują się w rozwiązywanie problemów swojej okolicy, gdy będą wiedzieć, co planują urzędnicy. - dodaje Zienkiewcz. 

Podobne petycje trafiły do Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta, Zarządu Zieleni Miejskiej, Wrocławskich Inwestycji, Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego, Agencji Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej, spółki Hala Ludowa, Biura Festiwalowego Impart 2016, Zarządu Zasobu Komunalnego, Wrocławskich Mieszkań i Towarzystwa Budownictwa Społecznego. 

- Postulujemy przede wszystkim, by instytucje te publikowały rejestry umów i udostępniały ich treść, ale też m.in. pokazywały mieszkańcom koncepcje zagospodarowania zieleni miejskiej, czy pozostawiały na stronach internetowych materiały z zakończonych i unieważnionych przetargów.

TREŚĆ PETYCJI DO RAFAŁA DUTKIEWICZA

Szanowny Panie Prezydencie,

Chcielibyśmy, aby Wrocław był liderem otwartości i partycypacji w kraju. Powinniśmy dążyć do tego, by wszystkie dane, które mają wpływ na mieszkańców, finanse miasta i zagospodarowanie przestrzeni, były powszechnie dostępne. Cieszy nas powołanie rejestru umów w Urzędzie Miejskim, projekt Otwarte Dane, a także rozwijanie Systemu Informacji Przestrzennej.

Wciąż jednak liczne dane są informacją publiczną, lecz dostępną tylko na specjalny wniosek. O wiele łatwiej, tak dla mieszkańców, jak i urzędników, będzie, gdy będą dostępne automatycznie. Zamieszczanie tych dokumentów najczęściej nie spowoduje problemów dla urzędu – to tylko jedna czynność dla urzędnika. Oszczędzi zaś pracy dotyczącej przygotowywania odpowiedzi na wniosek. Szeroki dostęp do danych pomoże w przygotowywaniu się obywateli do konsultacji społecznych, a także projektów do Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego. Obywatele lepiej poznają swoje miasto, dostęp do danych ułatwi też przedsiębiorcom plany gospodarcze.

Na podstawie art. 2 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 ustawy z dnia 11 lipca 2015 r. o petycjach wnosimy o to, by Urząd Miejski udostępniał:

1) odpowiedzi na wnioski i skargi, składane do Prezydenta i Rady Miejskiej

Wiele osób proponuje dobre rozwiązania, a także zwraca uwagę na poważne problemy w mieście. Warto, żeby wszyscy obywatele poznali odpowiedzi Urzędu Miejskiego na sprawy, które są często przedmiotem zainteresowania wielu mieszkańców.

2) odpowiedzi na wnioski o udostępnienie informacji publicznej, wraz z załącznikami

Te odpowiedzi już są przygotowane, lecz obecnie poznają je tylko wnioskodawcy. Unikniemy tym samym np. wysyłania wniosków o to samo, co dodaje pracy urzędnikom.Podobne rozwiązanie stworzył Urząd Miejski w Gdańsku.

3) treści zawieranych umów, na kwotę powyżej 5 tys. zł, wraz z załącznikami

Rejestr umów to pierwszy krok w słuszną stronę, jednak niewystarczający. To sama treść umów często budzi zainteresowanie obywateli. W pierwszym etapie można pominąć mniejsze umowy, które nadal byłyby umieszczone w rejestrze i dostępne na wniosek.

4) decyzje o warunkach zabudowy i lokalizacji celu publicznego, a także mapy z tymi decyzjami

Te decyzje są równoważne miejscowemu planowi zagospodarowania przestrzennego i stanowią podstawę do budowania nowych budynków i innych obiektów. W obecnych warunkach, gdy nie są udostępniane, nie wiadomo, co tak naprawdę można zbudować w danym miejscu. Społeczeństwo Wrocławia ma prawo to wiedzieć.

Dostępne powinny być co najmniej te elementy, które mają wpływ na okoliczne tereny: przebieg linii zabudowy oraz postanowienia dotyczące:

- wysokości i intensywności zabudowy,

- udziału powierzchni biologicznie czynnych,

- przeznaczenia terenu,

- liczby i lokalizacji miejsc parkingowych,

- ochrony zabytków.

Wnioskujemy także, by udostępnić również wszystkie obowiązujące decyzje, które mogą być podstawą budowania w poszczególnych miejscach, a także istniejący rejestr tych decyzji - obecnie jest dostępny tylko od 1 września 2010 r. Korzystna byłaby również mapa obowiązujących decyzji w ramach SIP, na wzór decyzji ws. zezwoleń na wycięcie drzew, jednak razem z odnośnikiem do treści decyzji.

5) składane wnioski i uwagi do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz innych dokumentów planistycznych (np. studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego) wraz z ewentualnymi załącznikami

Składane przez obywateli oraz właścicieli terenów (lub ich pełnomocników) wnioski i uwagi do dokumentów planistycznych powinny być jawne, aby proces planistyczny był jeszcze bardziej przejrzysty i otwarty. Obecnie treść wniosków i uwag można wywnioskować tylko z zarządzeń prezydenta ws. rozpatrzenia wniosków i uwag, i z racji tego nie można poznać uzasadnień, które zazwyczaj są pisane do wniosków i uwag. Poza tym zarządzenia nie zawierają załączników graficznych, które wnioskujący i składający uwagi dość często załączają, mimo że w treści zarządzenia są do nich odwołania. Przez to mieszkańcy Wrocławia nie wiedzą dokładnie, o co lub co do którego miejsca wnioskujący mieli wnioski/uwagi.

6) uzasadnienia do odrzuconych wniosków i uwag do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz innych dokumentów planistycznych (np. studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego).

Są to bardzo interesujące dokumenty, szczególnie dla osób, które występowały z wnioskami bądź uwagami do ww. dokumentów. Obecnie można je otrzymać na wniosek, co jest nieuzasadnione, ponieważ są to składowe procesu planistycznego, tak jak opinie i uzgodnienia organów, które obecnie już są publikowane w BIP. Dobrą praktyką byłoby rozszerzenie katalogu udostępnianych dokumentów dotyczących procesu planistycznego. Należałoby udostępnić również uzasadnienia do odrzuconych wniosków i uwag do mpzp, które już obowiązują.

7) kluczowe informacje z wniosków o usunięcie i decyzji zezwalających na usunięcie drzew (zarówno wydawanych przez Wydział Środowiska i Rolnictwa, jak i przez Miejskiego Konserwatora Zabytków).

Te wnioski i decyzje są przedmiotem szczególnego społecznego zainteresowania (decyzje dotyczące krzewów nie budzą już takich emocji i ich udostępnianie nie jest priorytetem). Na dedykowanej w ramach SIP mapie powinny być dostępne co najmniej:

- wiek, obwód i gatunek przeznaczonego do usunięcia drzewa,

- powód usunięcia drzewa.

8) analizy, koncepcje i studia Biura Rozwoju Wrocławia oraz Wydziału Architektury i Budownictwa 

W ramach pracy BRW i WAiB powstaje wiele dokumentów interesujących mieszkańców. Wykonano m.in. "analizę zagospodarowania obszaru w rejonie Dworca Sołtysowice", "analizę możliwości zagospodarowania Wzgórza Andersa", analizę "ogrody działkowe we Wrocławiu" czy "kształtowania wybranych obiektów handlowych do 2000 m2 powierzchni sprzedaży". 

Niestety, obywatele nie mają dostępu do tych opracowań. Czasem występują nawet trudności, by otrzymać je na wniosek. Uważamy, że te ciekawe prace, mogące służyć mieszkańcom również za narzędzie edukacyjne w kwestiach urbanistyki, powinny być zamieszczane w BIP. Szczególnie w tym przypadku powinno się udostępnić także archiwalne informacje, nawet jeśli nie są już aktualne, jako że stanowią one istotny wkład w myśl urbanistyczną.

9) dane dotyczące urzędników: imiona, nazwiska, funkcje, telefony

Nie do końca wiadomo, kto pracuje w Urzędzie Miejskim. Te dane są informacją publiczną, powinny być zebrane na stronach BIP. Niektóre wydziały (np. Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych, Wydział Kultury, Biuro ds. Partycypacji Społecznej) już udostępniają te dane, warto tę praktykę przenieść na inne wydziały.

10) protokoły z posiedzeń rad i komisji wewnątrz urzędu

Dotyczy to takich ciał jak Komisja Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, tzw. Rady Społeczne (ds. WBO, mobilności, partycypacji, zieleni i środowiska) czy Komisja Bezpieczeństwa i Porządku.

11) dane z systemu ITS, np. dotyczące przepustowości samochodów i tramwajów na wybranych skrzyżowaniach

Wymaga to określenia możliwości, które ma system, a także danych, które warto generować. Z pewnością byłyby one bardzo przydatne w dyskusji o przyszłości transportu. 

Niektóre dane można udostępnić w krótkim czasie (np. te określone 7 i 8, a także w punktach 1 i 2, gdy chodzi o nowe pisma). Co do innych dokumentów, proponujemy, by stworzyć rozwiązania, także zobowiązujące urzędników do działania - np. w formie zarządzenia Prezydenta. 

Dane powinny być umieszczane w wersji możliwej do odczytania maszynowo. Taka możliwość istnieje, bo przecież w praktyce dokumenty są sporządzane w wersji elektronicznej. Pomoże to w przeszukiwaniu treści, a także zapewni dostęp osobom słabowidzącym lub niewidomym. 

Wszystkie informacje powinny być podawane z pominięciem danych osobowych osób, chyba że w piśmie (np. wniosku/skardze) wyraźnie się na to zgodzą. Nie dotyczy to, oczywiście, urzędników, ani osób, które dobrowolnie podpisują umowy z gminą (zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego nr I CSK 190/12).