Cyfrowa łączność na kolei zwiększa bezpieczeństwo i płynność ruchu pociągów

System GSM-R rozpoczyna czas komunikacji cyfrowej na polskiej kolei. Tylko na odcinku Legnica - Opole postawiono i włączono do układu światłowodów 16 wież GSM-R. System umożliwia szybszą i bardziej precyzyjną wymianę informacji pomiędzy pracownikami odpowiedzialnymi za ruch pociągów. Dzięki temu zarządzanie ruchem jest sprawniejsze i zapewnia płynniejsze i jeszcze bezpieczniejsze podróże. GSM-R, to system łączności oparty o standardowe rozwiązania sieci komórkowych dostosowane do potrzeb kolejnictwa. Umożliwia komunikację między dyżurnymi ruchu, maszynistami i personelem kolejowym.

Dotychczas stosowane technologie nie pozwalały na jednoczesne nadawanie i odbieranie komunikatów, co wydłużało wymianę kluczowych informacji. Dzięki zastosowaniu systemu  GSM-R możliwa jest łączność głosowa równocześnie w obu kierunkach oraz przesyłanie wiadomości tekstowych. 

– Przekazywanie komunikatów stało się szybsze i sprawniejsze. Zmianę w komunikacji między pracownikami kolei można porównać do przejścia z analogowego nadawania sygnału telewizyjnego na nadawanie cyfrowe – wyjaśnia Marek Kroc, dyrektor projektu z PKP Polskich Linii Kolejowych S.A.

Na odcinku od Legnicy do Opola postawiono i włączono w system światłowodów 16 wież GSM-R. Teraz pracownicy są szkoleni z obsługi systemu na nowoczesnych terminalach. Takich samych, jakie będą używać w codziennej pracy. Nowe urządzenia pokazują wszystkie przychodzące rozmowy, pozwalają je priorytetyzować. Dźwiękiem sygnalizowane jest połączenie alarmowe i automatycznie zyskuje pierwszeństwo. Dotykowe pulpity odwzorowują posterunki, pozwalają na tworzenie grup odbiorców. Możliwa jest komunikacja tekstowa, a wszystkie rozmowy są automatycznie rejestrowane. Do eksploatacji przewidziane są terminale stacjonarne u dyżurnych ruchu oraz mobilne – do wykorzystania przez personel pociągów i dodatkowo zabezpieczone do korzystania w terenie.

Nad prawidłowym działaniem sieci GSM-R czuwa Centrum Zarządzania Siecią w Warszawie. Tu odbywa się koordynacja działań związanych z ewentualnym przywróceniem poprawnego funkcjonowania systemu. Rezerwowa centrala zlokalizowana jest w Poznaniu i w razie jakichkolwiek awarii może natychmiast  przejąć kontrolę nad siecią. Poza funkcjami głosowymi GSM-R zapewnia również transmisję danych dla potrzeb ETCS (np. o możliwej maksymalnej prędkości pociągu na danym odcinku). Jest to drugi nowoczesny systemem wdrażany na polskiej kolei, który odpowiada za zarządzanie ruchem pociągów. Dzięki systemowi, z czujników (eurobalis) zamontowanych na torach, informacja o sytuacji na linii oraz dopuszczalnej prędkości, będzie przekazywana bezpośrednio na pulpit maszynisty, a jego praca kontrolowana przez system. W przypadku zignorowania komunikatów i ostrzeżeń oraz niedostosowania prędkości, komputer uruchomi procedurę zatrzymania pociągu, eliminując ryzyko wypadku.

GSM-R wraz z ETCS tworzą ERTMS, czyli Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym. Trasa Legnica – Węgliniec – Bielawa Dolna, na której zamontowano wszystkie elementy systemu ERTMS poziomu 2, posłużyła jako odcinek pilotażowy.

– Podczas prób sprawdziliśmy m.in pokrycie radiowe, poprawność oraz niezawodność sytemu, a także zweryfikowaliśmy zachowanie lokomotywy podczas hamowania przy dużych prędkościach. Przeprowadzone testy potwierdzają, że system działa zgodnie z przyjętymi założeniami. Pod koniec 2016 r. będą odbywać się testy systemu na całym odcinku od Legnicy do Opola. Ich celem będzie sprawdzenie, czy wszystkie zamontowane w ramach projektu urządzenia współpracują z lokomotywą – tłumaczy Marek Kroc.

Efektem wprowadzenia nowego systemu będzie wzrost bezpieczeństwa i płynności ruchu pociągów. ETCS to wsparcie dla maszynisty, dzięki któremu kierujący pociągiem całą sytuację na linii kolejowej może śledzić na monitorze w kabinie lokomotywy. Ponadto otrzyma od systemu wiele istotnych informacji, m.in. o zajętości toru przez inne składy. Wprowadzenie ERTMS poziom 2 na odcinku Opole – Legnica i połączenie go z już unowocześnionym odcinkiem z Legnicy do Bielawy Dolnej stworzy prawdziwą kolejową autostradę na Zachód.