Czarna wiosna. Wokół wrocławskiej niezależnej sceny muzycznej lat 80.

10 Zobacz galerię

Muzeum Współczesne Wrocław
27.04–25.09.2017

wernisaż: 27.04.2017, godz. 18:00
oprowadzanie kuratorskie: 20.05.2017, godz. 20:30 

Wystawa „Czarna wiosna. Wokół wrocławskiej niezależnej sceny muzycznej lat 80.”poświęcona jest emocjom, jakie mogą zaistnieć w sytuacji represyjnej, zdeterminowanej przez system społeczno-polityczny. Emocjom, które wynikają z niepokoju, ale jednocześnie są wyrazem poszukiwań własnego potencjału w mierzeniu się z rzeczywistością. Jej tłem są lata 80. XX wieku, a punktem wyjścia muzyka z Wrocławia. 

Wrocławska scena muzyczna z tamtego czasu jest zjawiskiem niejednorodnym. Jej początek sięga końca lat 70., kiedy powstają pierwsze punkrockowe grupy, niemniej to następna dekada przynosi różnorodność stylistyczną (punk, reggae, nowa fala), eksperymenty oraz działania łączące muzykę i sztukę. To wówczas, na pograniczu gatunków, zrodziła się żywa kultura, która stworzyła szersze alternatywne środowisko, będące symptomatycznym dla okresu schyłku epoki komunizmu w Polsce. 

Sytuacja po 1981 roku – wydarzenia polityczne, niepokoje społeczne i kulturowe – wpłynęła na krystalizację działań alternatywnych odznaczających się nieufnością wobec istniejącego świata, kontestując jego instytucje. Sztuka i muzyka stały się energią, która scalała ludzi, kreowała więzi, manifestowała emancypację i bunt.

Wrocławska niezależna scena muzyczna lat 80. jest zjawiskiem, którego potencjał nie do końca został wykorzystany i opracowany. Być może jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest trudne do zaszufladkowania zróżnicowanie stylów muzycznych jakie się na nią składały, jak również jej interdyscyplinarność związana z wchodzeniem w świat sztuk wizualnych. Kolejnym aspektem, który składa się na jej „niewidoczność” w powszechnej świadomości, to brak wydawnictw płytowych dokumentujących działalność twórców tamtego czasu. 

Na wystawie prezentujemy materiały archiwalne, dokumentację fotograficzną, nagrania audio i filmowe związane z najważniejszymi zespołami i twórcami sceny. Zderzamy je z pracami artystów wizualnych debiutujących i działających w tamtym okresie, jak również twórcami młodszego pokolenia. W obrębie prezentacji ważny trzon stanowią obiekty z kolekcji Muzeum Współczesnego Wrocław oraz Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych we Wrocławiu. 

Muzyka jest doskonałym pretekstem do zarysowania historii kształtującej się w realiach Polski w momencie gwałtownej transformacji ustrojowej – począwszy od karnawału solidarnościowej wolności, poprzez okres stanu wojennego determinującego działalność podziemną, a skończywszy na procesie zmierzającym ku zmianie systemu. Wszystkie te etapy odbiły się znacząco na rytmie życia artystycznego i postawach artystów wyrażających się bojkotem wobec wszelkiej władzy, bezprecedensową konsolidacją wokół działań niezależnych i sprzeciwem, który w konsekwencji przyjął formę karnawału. Wiele działań artystycznych z tamtego okresu zrodziło się na pograniczu plastyki i muzyki, a sama muzyka stała się wyrazem buntu pokolenia. 

Wystawa w szerszym zakresie przygląda się latom 80. oraz relacji pomiędzy muzyką a sztuką. Niezależnie jednak od tego jest ona przede wszystkim doskonałą okazją do przywołania alternatywnego ruchu artystyczno-kulturowego Wrocławia. 

Z dzisiejszego punktu widzenia istotne jest spojrzenie na tę „energetyczną formę” i zastanowienie się nad rolą, jaką może odegrać kontrkultura w kreowaniu rzeczywistości. Na ile anarchistyczne gesty, bunt, idee ulegają przewartościowaniu w zderzeniu z systemem, koniunkturą czy po prostu czasem. 

Tytuł wystawy jest odwołaniem do wiersza Antoniego Słonimskiego, będącego rozrachunkiem poety z mitami związanymi z odzyskaniem niepodległości przez Polskę w 1918 roku. „Czarna wiosna” to utwór na wskroś pacyfistyczny i humanistyczny, niemniej niepozbawiony rewolucyjnych wizji. Jednocześnie pełen jest witalizmu i nadziei, ale przepełnia go także pesymizm i gorycz. Ta dwuznaczność podkreślona jest w tytule mającym formę oksymoronu. W kontekście wystawy zwrot ten nabiera specyficznego znaczenia. Jego niejednorodność oddaje nastrój dekady lat 80. pełnej zmiennych emocji: od niepokoju i bezsilności, poprzez konspirację i bunt, do karnawalizacji i ludyczności postaw. „Czarna wiosna” to również swoista parafraza głoszonego przez subkulturę punkową hasła „no future”.

Artyści i autorzy dokumentacji: Karolina Balcer, Dariusz Brygier, Piotr Bujak, Ewa Ciepielewska, Czesław K. Czajkowski, Paweł Czepułkowski, Norbert Delman, Tomasz Domański, Ryszard Gajewski, Galeria Entropia (Alicja Jodko, Mariusz Jodko, Andrzej Rerak), Andrzej Głuszek, Jerzy Głuszek, Artur „Gouy” Gołacki, Ryszard Grzyb, Jacek „Ponton” Jankowski, Paweł Jarodzki, Mirosław Emil Koch, Barbara Konopka, Jerzy Kosałka, Paweł Kowzan, Zofia Kulik, Zbigniew Libera, LUXUS (Ewa Ciepielewska, Jacek „Ponton” Jankowski, Artur „Gouy” Gołacki, Bożena Grzyb-Jarodzka, Paweł Jarodzki, Jerzy Kosałka, Szymon Lubiński, Małgorzata Plata, Stanisław Sielicki), Jarosław Modzelewski, N.A.O. Sternenhoch, Jacek Niegoda, Pomarańczowa Alternatywa, Yola Ponton, Józef Robakowski, Andrzej Rogowski, Wilhelm Sasnal, Tomasz Sikorski, Krzysztof Skarbek, Tomasz „Mniamos” Stępień, Jerzy Truszkowski, Krzysztof Wałaszek, Adam Witkowski 

Wrocławska scena muzyczna lat 80.: Antena Krzyku, De Musk, Działon Punk, Lech Janerka, Kaman & The Big Bit, Klaus Mitffoch, Klaus Mit Foch, Kormorany, Kormorany Raj, Los Loveros, Mechaniczna Pomarańcza, Miki Mousoleum, Natchniony Traktor, Program 3, Punks Banditen Brigade, S.A.D., Sedes, Stage of Unity, Zwłoki 

Kuratorzy: Piotr Lisowski, Paweł Piotrowicz